آیا مناقشه باکو – ایروان حل شدنی است؟ / چشم انداز تحولات قره‌باغ
تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۴۲۲۱۹
باوجود ۳۰سال حمایت همه‌جانبه تهران از تمامیت ارضی و استقلال جمهوری آذربایجان، دولت باکو تبدیل به پیمانکاری شده که خلاف خواست مردم خود، امکانات این کشور را به صهیونیست‌ها، تکفیری‌ها و تروریست‌ها اجاره داده است. تحریک‌های سیاسی و رسانه‌ای جمهوری باکو، در خطوط قرمز ایران راجع به تغییرناپذیری مرزهای بین‌المللی و حمایت از تمامیت ارضی کشورها تغییری ایجاد نخواهد کرد، چراکه این‌ها بخشی از منشور سازمان ملل و اصول خدشه‌ناپذیر حقوق بین‌الملل هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
واقعیت میدانی مناقشه قره‌باغ و اهداف باکو در تغییر ژئوپلتیکی در مرزهای ایران، تبعات سنگینی برای دولت آذربایجان به دنبال خواهد داشت. این در صورتی است که ایران همواره دست دوستی به سوی همسایگان خویش دارد به عنوان مثال؛ در توافقنامه کنوانسیون حقوقی دریای خزر احترام به تمامیت ارضی، حسن همجواری، صلح و همدلی تأکید شده است.
موضوع تغییرات ژئوپلتیکی در مرزهای ایران یک موضوع حقوقی است که هیچ کشوری آن را نمی‌پذیرد و باتوجه‌به توافق‌نامه‌های راهبردی ایران و روسیه از گذشته تا کنون و همچنین تجربه بسیار موفق و ارزشمند این دو کشور در مبارزه با معارضان و گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق، در صورت هرگونه اقدام از سوی دولت باکو برای قطع مرز زمینی ایران با ارمنستان، پاسخ ایران و روسیه بسیار جدی خواهد بود. در این میان موضوعی که موجب صبر راهبردی ایران و روسیه شده، توجه به مردم آذربایجان و ارمنستان با ریشه تاریخی ایرانی است که مانع از درگیری در این منطقه با فرهنگ غنی تاریخی و کهن ایرانی به‌عنوان قلب زمین است.تجزیه و تحلیل گمانه‌زنی‌ها
باتوجه‌به عدم امکان تغییر مرزهای ایران و ارمنستان، توصیه نویسنده در این سطور احترام دولت باکو به تمامیت ارضی ارمنستان و حل منازعه اخیر از طریق روش‌های دیپلماتیک با ارائه راه‌حل‌های منطقی و عاقلانه است، چراکه قطع ارتباط مرزی ایران و ارمنستان مورد توجه بسیاری از کشورها ازجمله هند، چین و روسیه است و در صورت ادامه تحریک‌های سیاسی و رسانه‌ای توسط دولت باکو، مشکلات جدی برای آن‌ها ایجاد خواهد کرد که موردنظر جمهوری اسلامی ایران نیست، چراکه سیاست ایران در امور همسایگان احترام به تمامیت ارضی و دوستی با روابط بسیار راهبردی در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی است و راه‌حل دستیابی دولت باکو به اهداف، همکاری با ایران است نه منازعه و درگیری نظامی. رابطه ایران با جمهوری باکو یک رابطه مادر فرزندی و ژنتیکی و خونی است و مردم ایران و آذربایجان دوستدار یکدیگر بوده و حتی مردم آذربایجان ایران با مردم جمهوری آذربایجان قوم‌وخویش هستند و در جهان کنونی که همه به سمت صلح حرکت می‌کنند خدشه‌دار کردن این روابط توسط بازیگران به‌ویژه آمریکا، اسرائیل و هم‌پیمانانشان باهدف بی‌ثباتی و عدم صلح در منطقه غرب آسیا برای برهم‌زدن هندسه نظم جدید جهانی است.
چشم انداز تحولات قره‌باغ
باکو تلاش می‌کند از طریق رژیم صهیونیستی روابط خود با غرب را مستحکم‌تر کند. رأی مثبت اخیر باکو در مجمع پارلمانی شورای اروپا مبنی بر تشکیل دادگاه علیه رئیس‌جمهور روسیه و بلاروس در لاهه یکی از مصادیق این امر است. در یک تصویر بزرگ‌تر، طرح آمریکا و رژیم اسرائیل این است که ایران را با اقدام‌های تحریک‌آمیز به‌سوی آغاز جنگ هدایت کنند. این طرح آمریکا برای وارد کردن عربستان سعودی به میدان شکست خورد، اما آن‌ها به‌عنوان گزینه دیگر، آذربایجان را وارد میدان کرده‌اند. پس از آغاز نخستین اقدام از سوی ایران برای پاسخ به‌تمامی اقدام‌های تحریک‌آمیز، جامعه جهانی باتوجه‌به شرایط داخلی ایران، حاکمیت ایران را به آغاز جنگ و برهم‌زدن صلح و ثبات بین‌المللی متهم می‌کند و می‌تواند ایران را وارد مسیری بی‌بازگشت کند. نکته مهم راهبردی این است که ایران کلید آغاز حوادث بعدی در آسیاست. اگر شرایط داخلی و خارجی ایران پیچیده‌تر شود، به یک‌باره منافع روسیه، چین و هند آسیب جدی خواهد دید و برای سال‌ها بازسازی آن طول خواهد کشید. عادی‌سازی روابط ایران و عربستان سعودی تا حد قابل‌توجهی تنش سیاسی و نظامی را در منطقه کاهش داده است، اما رژیم صهیونیستی و آمریکا همچنان به تنش‌افروزی در اطراف ایران ادامه می‌دهند. تاکنون مقامات ایران در مقابل اقدام‌های همه‌جانبه تحریک‌آمیز و برنامه‌های پیچیده آن‌ها خویشتن‌داری و بردباری راهبردی از خود نشان داده‌اند، اما این به مفهوم آن نیست که این رویکرد در ماه‌های پیشرو ادامه خواهد داشت یا خیر.
پیشنهادها و توصیه‌ها
رویکرد و راه‌حل ایران برای رفع منازعه مورد بحث به دلیل تلخ بودن جنگ در منطقه‌ای که به‌نام قلب زمین شهرت دارد از طریق غیرنظامی است، بنابراین در ادامه اصول راهبردی صلح برای حل‌شدن تنش‌ها پیشنهاد می‌شود: نخست، همه سرزمین‌های جمهوری آذربایجان که به‌وسیله ارمنستان تصرف شده آزاد شود و به آذربایجان برگردد. دوم، مرزهای بین‌المللی باید رعایت شود؛ یعنی همه طرف‌ها به مرزهای بین‌المللی کشورها تعدی و تجاوز نکنند و مرزهای بین‌المللی باید محفوظ باشد. سوم، امنیت ارامنه‌ای باید محفوظ باشد. چهارم، در مورد موضوع کریدور زنگزور؛ ایران از هرگونه طرح و ایده بدون تغییرات ژئوپلتیکی و مرزی با ارمنستان استقبال خواهد کرد و چه‌بسا تهران راه‌حل‌های ویژه‌ای برای صلح، ثبات و همکاری منطقه‌ای به‌ویژه با همسایگان خود؛ آذربایجان و ارمنستان در دستور کار دارد. در این اصول به عدم تعرض به مرزهای بین‌المللی و حفظ امنیت ژئوپلتیکی مرزها که به معنای احترام به تمامیت ارضی کشورهاست و ضرورت تأمین امنیت ارامنه در این سرزمین‌ها، به‌عنوان ملزومات خاتمه مناقشه و تأمین امنیت منطقه توجه شده است. با استفاده از این اصول و توجه به موازین و اصول پذیرفته‌شده بین‌المللی، می‌توان طرحی برای حل اختلافات آذربایجان و ارمنستان و دستیابی به یک پیمان جامع بدون دخالت فرامنطقه‌ای پیشنهاد کرد. دکتر جواد معصومی، کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: مرزهای بین المللی جمهوری آذربایجان تمامیت ارضی دولت باکو راه حل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۴۲۲۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مذاکرات دوجانبه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان در آلماتی
قزاقستان اعلام کرد: مذاکرات صلحی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست و اگر این دو کشور به صلح برسند تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های آذربایجان، وزارت امور خارجه قزاقستان جزئیات دیدار مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان در آلماتی را اعلام کرد. آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در این باره گفت: مذاکراتی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست.
این دیپلمات تأکید کرد: قزاقستان خدمات حسن نیت ارائه می‌دهد، یعنی بستری برای مذاکره فراهم می‌کند. اگر این دو کشور به صلح برسند و به امضا برسد، تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت.
الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان طی سخنرانی خود در اجلاس بین‌المللی «COP29 و چشم‌انداز سبز برای آذربایجان» که در 23 آوریل در دانشگاه ADA برگزار شد، گفت که باکو با نشست روسای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان موافقت کرده است. در صورتی که ارمنستان نیز با این امر موافقت کند، نشست بعدی روسای امور خارجه در قزاقستان برگزار خواهد شد.
آنی بادالیان، دبیر مطبوعاتی وزارت امور خارجه ارمنستان در این خصوص گفت: ایروان در حال بررسی امکان دیدار بین آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان و جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان در قزاقستان است.
به گفته وی، تاریخ این دیدار توافق شده است.
لازم به ذکر است که جیحون بایراموف و آرارات میرزویان آخرین دیدار خود را در تاریخ 28 تا 29 فوریه در برلین برگزار کردند. قزاقستان به عنوان کشوری است که با مواضع طرفدار آذربایجان شناخته می‌شود، عضو سازمان کشورهای تُرک است و در بازسازی منطقه اقتصادی قره‌باغ آذربایجان مشارکت دارد و روسای جمهور هر دو کشور باهم از شوشا بازدید کردند. اما توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان از ارمنستان نیز دیدن کرد و به پاشینیان برای صلح پیشنهاد میانجیگری کرد. این دو کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمایندگی دارند. به هر حال، ابتکار قزاقستان به عنوان میانجی در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان تازگی ندارد. در نوامبر 1991، نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور سابق قزاقستان و همتای روسی او بوریس یلتسین از باکو و از آنجا از استان خودمختار قره‌باغ سابق بازدید کردند. اما آن مأموریت در آن زمان چندان موفق نبود و بی‌نتیجه ماند. مقامات قزاقستان از جمله کسانی بودند که در حمله تروریستی هلیکوپتر در 20 نوامبر 1991 کشته شدند. اقدام تروریستی انجام شده در آسمان قاراکند، باطل کننده مذاکراتی بود که قزاقستان و روسیه در آن شرکت داشتند. از این نظر، ابتکار دوباره از آستانه موضوعی جالب است.
صاحب علی‌اف نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان در مصاحبه با ینی مساوات اظهار داشت: پیشنهاد توکایف برای برگزاری مذاکرات صلح آذربایجان و ارمنستان در آستانه به هیچ وجه از جنس سازمان دهندگان نشست 5 آوریل بروکسل نیست. دو دلیل برای این ادعا وجود دارد. دلیل اول این است که ماهیت دوجانبه مذاکرات آستانه بیشتر مشهود خواهد بود که به نفع کسانی نیست که سعی می‌کنند بازی‌های خود را در این منطقه تحت عنوان میانجیگری یا اعتدال انجام دهند. ثانیاً، مذاکرات آستانه به این معناست که روند عادی‌سازی در چارچوب قالب همکاری 3+3 انجام می‌شود که با برنامه‌های قدرت‌های غیرمنطقه‌ای همخوانی ندارد. علاوه بر این، قزاقستان طرفی نخواهد گرفت، تعادل را حفظ خواهد کرد. از این نظر، وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرد که آن‌ها با سند صلح شریک نیستند.
الخان شاهین اوغلو، تحلیلگر سیاسی، اظهارات آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان مبنی بر اینکه «مقامات قزاقستان هنگام سازماندهی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در آلماتی نقش میانجی در مذاکرات را ایفا نخواهند کرد» را مفید دانست.
وی گفت: جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیازی به میانجی ندارند، مذاکرات مستقیم نتایج مثبتی به همراه دارد. در 30 سال گذشته، هر چند واسطه و میانجی، هیچ کدام کارساز نبود. طرفین نیازی به میانجی ندارند، بلکه به مکانی برای ملاقات نیاز دارند که توسط مقامات قزاقستان فراهم شده است. اگرچه قزاقستان یک میانجی نیست، اما یکی از کشورهای اصلی است که مایل به دستیابی به توافق بین آذربایجان و ارمنستان است. آستانه خواهان کریدور زنگزور تا باکو و آنکارا است. این کریدور اجرای پروژه کریدور میانه را که قزاقستان در آن نقش پیشرو خواهد داشت، تسریع خواهد کرد. سفرهای رئیس‌جمهور قزاقستان به آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر نیز در همین رابطه بود.
شاهین اوغلو تأکید کرد: توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعیین مرزها برخلاف منافع کرملین است. زیرا توافقات بین باکو و ایروان خارج از کنترل روسیه و از طریق مذاکرات مستقیم حاصل می‌شود. دلیل نگرانی کرملین روشن است. با مشخص شدن مرزهای دو کشور، آذربایجان و ارمنستان به امضای یک توافقنامه صلح یا چارچوب نزدیک می‌شوند. این موضوع حضور سربازان روسی در ارمنستان را در آینده زیر سؤال خواهد برد. نیکول پاشینیان فعلاً می‌خواهد سربازان روسی را از فرودگاه زوارتنوتس خارج کند اما در صورت توافق با ترکیه دیگر نیازی به حضور سربازان روسی در مرز با این کشور نخواهد بود. کرملین می‌خواهد از این روند جلوگیری کند.
رامیه ممدوا، کارشناس سیاسی معتقد است: آستانه بی‌طرف است و مانند بروکسل، واشنگتن و مسکو نیست. این پلتفرم می‌تواند توسعه یابد و نشست بعدی می‌تواند در تفلیس یا تاشکند باشد. باکو و ایروان متن صلح را در قالب مکاتبات آنلاین ادامه می‌دهند و این یک روند عالی است. طرفین مذاکرات صلح را در قالب ایمیل بدون نیاز به پیمودن مسافت‌های طولانی تا پایتخت‌های جداگانه توسعه می‌دهند. قزاقستان نیز به عنوان یک موقعیت مکانی موفق است. اگر ارمنستان امتناع نکند، اگر رفتار سازنده‌ای داشته باشد، دیپلمات‌های ارشد می‌توانند در مورد تعدادی از مسائل گفتگو کنند.
این تحلیلگر تأکید می‌کند: موضوع اصلی محل ملاقات نیست، بلکه بحث درباره این است که یک سند صلح را می‌توان در ماه‌های تابستان امضا کرد. این یک پیشرفت بسیار جدی تلقی خواهد شد. همانطور که رئیس‌جمهور آذربایجان گفت، اکنون ایده‌های روشن‌تری در مورد توافقنامه صلح در حال ظهور است. اکنون جامعه بین‌المللی نیز از توافقات دوجانبه بدون دخالت در روند استقبال می‌کند. در این راستا قزاقستان می‌تواند محرک جدیدی برای مذاکرات باشد. این همچنین نشانه خوبی است که این کشور می‌گوید میزبان است، نه میانجی.
دیدار وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قزاقستانانتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت